Žalba #1006

Tekst odluke

Poštovani, Obraćamo vam se s prituzbom povodom teksta pod naslovom „Dame ubijaju baš muški“, koji je objavljen 9. novembra 2011. godine u dnevnom listu „Večernje novosti“ i fotografije koja je objavljena uz pomenuti tekst kao njegova ilustracija, a po prethodno pribavljenoj pisanoj saglasnosti gospođe D.J.. Nakon objavljivanja gore pomenutog teksta i fotografije, Viktimološkom društvu Srbije se 15. novembra 2011. godine obratila D.J., koja se u tom momentu nalazila na izdrzavanju kazne zatvora u Kazneno-popravnom zavodu za zene u Pozarevcu. D.J. je bila revoltirana ovim tekstom, posebno naslovom i stavljanjem fotografije osuđenica iz KPZ za zene u Pozarevcu, na kojoj se ona prepoznala, kao ilustracije za ovaj tekst. Kako nam je tom prilikom navela, ta fotografija je napravljena još 2008. godine, sasvim drugim povodom, a sada je upotrebljena (objavljena) bez njenog znanja i prethodnog pristanka. Uz to, s obzirom na naslov teksta, kako je istakla D.J., fotografija na kojoj se ona prepoznala je stavljena u kontekst priče o zenama koje se osuđuju za ubistvo, dok je ona osuđena za sasvim drugi vid kriminaliteta. Ovakvo postupanje dnevnog lista „Večernje novosti“ kod D.J. je izazvalo veliko nezadovoljstvo i nespokojstvo, posebno jer ona uskoro treba da izađe sa izdrzavanja kazne i ne zeli da se bez njenog pristanka njena fotografija iz Kazneno-popravnog zavoda objavljuje u sredstvima javnog informisanja. Iako je na fotografiji zamagljeno lice zena koje su fotografisane, kako je navela D.J., zene mogu veoma lako da se prepoznaju, posebno od strane lica koja su im bliska ili koja ih poznaju. Imajući u vidu napred iznete navode, smatramo da su ovakvim postupanjem uredništva dnevnog lista „Večernje novosti“ prekršene odredbe Zakona o zaštiti podataka o ličnosti RS (Sluzbeni glasnik RS br. 97/2008 i 104/2009) i Zakona o javnom informisanju (Sluzbeni glasnik RS br. 43/2003, 61/2005, 71/2009 i 89/2010 - odluka US i 41/2011 - odluka US)). Prema članu 1 Zakona o zaštiti podataka o ličnosti, „zaštita podataka o ličnosti obezbeđuje se svakom fizičkom licu, bez obzira na drzavljanstvo i prebivalište, rasu, godine zivota, pol, jezik, veroispovest, političko i drugo uverenje, nacionalnu pripadnost, socijalno poreklo i status, imovinsko stanje, rođenje, obrazovanje, društveni polozaj ili druga lična svojstva“, što se svakako odnosi i na zaštitu podataka o ličnosti lica koja su lišena slobode i nalaze se na izdrzavanju kazne zatvora. Pri tome, kako stoji u članu 3 istog Zakona, „podatak o ličnosti je svaka informacija koja se odnosi na fizičko lice, bez obzira na oblik u kome je izrazena i na nosač informacije (papir, traka, film, elektronski medij i sl.), po čijem nalogu, u čije ime, odnosno za čiji račun je informacija pohranjena, datum nastanka informacije, mesto pohranjivanja informacije, način saznavanja informacije (neposredno, putem slušanja, gledanja i sl, odnosno posredno, putem uvida u dokument u kojem je informacija sadrzana i sl.), ili bez obzira na drugo svojstvo informacije“. Shodno tome, i fotografija lica predstavlja podatak o ličnosti. Fotografija na kojoj je, između ostalih, i pomenuta D.J. iskorišćena je suprotno odredbama člana 8 stav 1 i 2 Zakona o zaštiti podataka o ličnosti RS, u kojoj izričito stoji da obrada nije dozvoljena ako fizičko lice nije dalo pristanak za nju, kao i ako se obrada vrši u svrhu različitu od one za koju je određena. Pri tome, prema članu 3 stav 1 tačka 3 Zakona o zaštiti podataka o ličnosti obrada, između ostalog, podrazumeva i objavljivanje podataka o ličnosti. U ovom slučaju, D.J. nije dala svoj pristanak da se uz pomenuti tekst objavi fotografija na kojoj je ona. Sa druge strane, u ovom slučaju radi se o fotografiji koja je načinjena 2008. godine uz pristanak ovde pomenute D.J. ali za sasvim druge namene, te je ta ista fotografija ovoga puta iskorišćena u sasvim druge svrhe ali bez pristanka i znanja D.J. koja je na njoj. Ovakvim postupanjem uredništvo dnevnog lista „Večernje novosti“ ujedno je prekršilo i odredbe člana 43 Zakona o javnom informisanju. Prema ovom članu „informacija iz privatnog zivota, odnosno lični pisani zapis (pismo, dnevnik, zabeleška, digitalni zapis i slično), zapis lika (fotografski, crtani, filmski, video, digitalni i slično) i zapis glasa (magnetofonski, gramofonski, digitalni i slično) - ne moze se objaviti bez pristanka lica čijeg se privatnog zivota informacija tiče, odnosno lica čije reči, lik odnosno glas sadrzi, ako se pri objavljivanju moze zaključiti koje je to lice“. Pri tome, za neposredno prenošenje lika ili glasa (putem televizije, radija ili slično), što se očigledno odnosi i na pisana sredstva javnog informisanja, potreban je pristanak lica. Uz to, u istom Zakonu izričito stoji da „pristanak dat za jedno objavljivanje, za određeni način objavljivanja, odnosno za objavljivanje u određenom cilju, ne smatra se pristankom za ponovljeno objavljivanje, za objavljivanje na drugi način, odnosno za objavljivanje za druge ciljeve“. Viktimološko društvo Srbije smatra da se ovakvim postupanjem dnevnog lista „Večernje novosti“ krše prava osuđenih lica, u ovom slučaju zena koje se nalaze na izdrzavanju kazne zatvora, na zaštitu podataka o ličnosti, da se time narušava njihova privatnost, te se dodatno viktimiziraju i stigmatizuju, što dodatno otezava proces njihove socijalne integracije. Imajući sve navedeno u vidu, molimo Vas da preispitate postupanje uredništva dnevnog lista „Večernje novosti“ u vezi sa pomenutim tekstom i fotografijom i donesete pravičnu odluku.